مطالعه هیستولوژی و هیستومتری آبشش ماهی شیربت (barbus grypus)

آبشش یکی از اندام های مهم ماهی ها است که در ماهیان مختلف دارای عملکرد های مختلفی به خصوص تبادل گازهای تنفسی و فرایند های فیزیولوژیکی مهمی مانند تنظیم اسمزی، تنظیم یونی، دفع فرآورده های نیتروژنی و تعادل اسید و باز می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین و شناسایی ساختار بافت شناسی آبشش ماهی شیربت انجام گرفت. تعداد 10 قطعه ماهی شیربت به ظاهر سالم از مرکز تکثیر و پرورش ماهی سوسنگرد صید شده و بلافاصله جهت نمونه برداری به آزمایشگاه بافت شناسی دانشکده دامپزشکی اهواز انتقال داده شد. ماهی ها کالبدگشایی شدند و آبشش آنها از داخل محفظه آبششی که توسط سرپوشی پوشیده شده است خارج شد و از بخش های بالایی، میانی و پایینی کمان آبششی قطعاتی به ضخامت حداکثر 5 میلی متر جهت مطالعه میکروسکوپ نوری تهیه و به منظور پایدار شدن( ثبوت) قطعات در محلول پایدار کننده بوئن قرار داده شدند. آبشش ماهی شیربت از 4 جفت کمان آبششی تشکیل شده است. آبشش در جوانب سر در محفظه آبششی قرار دارد و توسط سرپوش آبششی پوشیده شده اند. هر کمان آبششی در بخش قدامی دارای خار های آبششی است و در بخش خلفی دارای یک هولوبرانش است. هر کمان آبششی در یک طرف تشکیل شده از لاملاهای اولیه که لاملاهای ثانویه از آن ها منشعب شده اند و در طرف مقابل از خار های آبششی تشکیل شده است. لاملاهای اولیه توسط بافت پوششی سنگفرشی مطبق پوشیده شدند و به صورت منقطع قرار دارند زیرا از محور آن ها لاملا های ثانویه جدا می شود. در بافت پوششی لاملاهای اولیه سلول های سلول های تمایز نیافته، سلول های پوششی کناری مکعبی و سنگفرشی، لایه سلول های کلراید و موکوسی وجود دارد. لاملاهای ثانویه دارای یک مرکز عروقی حاوی سلول های ستونی هستند. بافت پوششی لاملاهای ثانویه بسیار نازک بوده و از یک تا دو لایه سلولی تشکیل شده است که شامل سلول های تمایز نیافته و سلول های پوششی کناری است. خار آبششی دارای بافت پوششی مطبق است، که حاوی سلول های موکوسی نیز می باشد و بخش مرکزی آنها توسط استخوان حمایت می شود. نتایج هیستومتریک نشان داد که ضخامت بافت پوششی لاملاهای اولیه آبشش راست و چپ با ضخامت بافت پوششی لاملاهای ثانویه آبشش چپ و راست دارای تفاوت معنی دار است (p? 0.05). ضخامت بافت پوششی بخش بالایی لاملاهای اولیه آبشش سمت راست با ضخامت بافت پوششی لاملاهای اولیه بخش پایینی و میانی آبشش سمت راست تفاوت معنی دار دارد. ضخامت بافت پوششی بخش میانی لاملای اولیه آبشش سمت راست با تمام بخش های بافت پوششی سمت راست و چپ لاملاهای اولیه تفاوت معنی دار دارد. ضخامت بافت پوششی لاملاهای ثانویه با هم تفاوت معنی دار نداشتند. ساختمان بافتی آبشش ماهی شیربت مشابه سایر ماهیان استخوانی است و تفاوتی با سایر ماهیان هم خانواده خود ندارد.